Skip to main content

ටයි මහත්මයා....

ඔබ අසුව දශකයේ හෝ අනූව දශකයේ යම් දිනයක උපත ලැබූවකු නම් රූපවාහිනී දෙබස් හඬ මුසු කල කාටුන් කලාව සමඟ ඇති ලබැඳියාවට පැහැදිලි කිරිම් අනවශ්‍ය වේ. එය එතරම්ම මෙරට ළමා සංස්කෘතිය හා බැඳි පැවතුනකි. මුල්ම වරට රාජ්‍ය මාධ්‍යය ඔස්සේ ළමා කාටුන් විකාශනය ආරම්භවූ අතර අනූව දශකයේ අවසන් කාර්තුවේදි පෞද්ගලික රූපවාහිනී නාලිකාද ඒ සඳහා සිය දායකත්වය සැපයූහ. මිත්‍රත්වය, යහපත් ආදර්ශය සහ විනෝදය කැටිකොට දෙබස් මුසු කළ කාටුන් කලාවේ පූරෝගාමී මෙහෙවරක් කළ ඔහූ මේ සියල්ලෙහිම නිහඬ මැදිහත්කරු විය. නමින් එතුමන් තොටවත්තගේ දොන් එමැනුවෙල් ටයිටස්ද සිල්වා නොහොත් අපගේ ආදරණීය "ටයි මාමා " විය.
මෙරටින් බිහිවූ විශිෂ්ඨතම සිනමා සංස්කාරකවරයකු සහ පිටපත් රචකයකු ලෙස සැලකෙන ටයිටස් තොටවත්ත මහතා 1929 වසරේ අප්‍රේල් මස 17 දින කොළඹදි උපත ලබන්නේ පස් දෙනෙකුගෙන් යුත් පවුලේ සිව්වන දරුවා ලෙසයි. මෙරට ප්‍රමුඛතම බෞද්ධ පාසලක් වන කොළඹ ආනන්ද විද්‍යාලයේ මුලික අධ්‍යාපනය ලබන එතුමන් , සිය විසිහත්වන වියෙහිදි එනම් 1956 වසරේදි ලෙස්ටර් ජේම්ස් පිරීස් මහතා අධ්‍යක්ෂණය කල විලියම් බ්ලේක් විසින් සිනමා රූප ගැන්වූ "රේඛාව " සිනමා නිර්මාණයට සිය සංස්කාරක දායකත්වය ලබාදීමේ අවස්ථාවක් හිමිකරගන්නවා. ටයිටස් තොටවත්ත නම් නාමය මුල්ම වරට රීදී තිරයේ නාමාවලියට එක්වන්නේ එහිදිය. විස්මිත සංස්කාරකවරයකු වූ ටයිටස් තොටවත්තයන් අවම තාක්ෂණික පහසුකම් මධ්‍යයේ රේඛාව සංස්කරණ කරන විට ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරීස් ඔහුව හැඳින්වුවේ.

" මේ රැවුල්කාරයා විජ්ජාකරුවකු " ලෙසිනි. ඔහුගේ ප්‍රතිභාව එතරම් පුලුල් විය.පසුකලක රූපවාහිනී දෙබස් හඬ කැවීම් අධ්‍යක්ෂක භූමිකාවට පමණක් පසුකලක ලඝු කළද මෙරට කතාබහට ලක්වූ අතිවිශාල සිනමා නිර්මාණ ප්‍රමාණයක සංස්කාරකවරයා වන්නේ ඔහුයි. පසුකලක කාටුන් හඬ මුසුවෙහිද එතුමන් සමර්ථයක් දැක්වූවේ ඔහු සතු සියුම් සංස්කරණ හැකියාව නිසාවෙනි.

1960 වසරෙ තිරගත වූ "සන්දේශය " සිනමා නිර්මාණයෙන් සිය දෙවන සංස්කාරක ගමන ඇරඹු තොටවත්තයන් පිළිවෙළින් 1962 වසරේ " දස්කොන්" එම වසරේදිම මෙරට ප්‍රථම වර්ණ චිත්‍රපටය වූ "රන්මුතු දූව " සහ ඉන් වසර දෙකක ඇවෑමෙන් එනම් 1964 වසරේ පෙබරවාරි මස 24 දින තිරගත වූ " ගැටවරයෝ " සමඟ සිය සංස්කාරක වෘත්තීය වඩාත් පුළුල් කරන්නට විය.

පිටපත් රචනයේ නිසඟ හැකියාව සහ ක්ෂේත්‍රයේ තමන් ලැබූ පළපුරුද්ද උපයෝගීකොට 1965 වසරේදි ටයිටස් තොටවත්තයන් සිය ප්‍රථම සිනමා අධ්‍යක්ෂණය පරික්ෂාවට නතු කරන්නේ "

චණ්ඩියා " සිනමා නිර්මාණය තුළිනි. එහි ලද සාර්ථකත්වය හේතුකොට ඉන් ඉදිරි දශකය පුරාවට තොටවත්ත මහතා චිත්‍රපට නමයක් අධ්‍යක්ෂණය කළ අතර අවාසනාවකට මෙන් 1979 වසරේ තිරගතවූ "හඳයා " සිනමා නිර්මාණයෙන් පසුව නැවත එතුමන් සිනමා පටයක් අධ්‍යක්ෂණයට යොමූවූවේ නැත. එතුමන්ගේ සිනමා අධ්‍යක්ෂ ධාරාවේ නොමැකෙන සලකුණ ලෙස 1971 වසරේ දෙසැම්බර් 17 වන දින සිට තිරගතවීම ඇරඹුනු " හාරලක්ෂය" චිත්‍රපටය හැඳින්විය හැක. නිදහස් ශ්‍රි ලාංකාවේ කොළඹ තුරඟ තරග පිටිය අසල සිදුවූ ටර්ෆ් ක්ලබ් මංකොල්ලය පාදක කොට නිර්මාණය වූ එම සිනමා නිර්මාණය ත්‍රාසය මෙන්ම භීතීය කැටිකෙරු දර්ශන රාශියකින් සමන්විත සිනමා පටයකි.එය හැඳින්වෙන්නේ මෙරට ප්‍රථම ක්‍රියාදාම චිත්‍රපටය ලෙසයි. "කව්රුද ??? කව්රුද ?? දැන් ලොක්කෝ... අපිමයි.. අපිමයි.. දැන් ලොක්කෝ ..."

ඉහත පදපෙළ 1979 වසරේදි ටයිටස් තොටවත්තයන් විසින් තිර පිටපත ලියා අධ්‍යක්ෂණය කළ "හඳයා " සිනමා නිර්මාණයෙන් උපුටා ගත්තකි. තොටවත්ත මහතාගේ පද රචනයෙන් සහ සෝමපාල රත්නායක මහතාගේ සංගීතයෙන් හැඩවූ ඉහත ගීතය , පුරා දශක ගණනාවක් ලාංකීය ළමා පරපුරේ තේමා ගීතයවන තරමටම ජනප්‍රිය විය.

බොහෝ සිනමා විචාරක මතයට අනුව හඳයා යනු මෙරට ළමා චිත්‍රපට කලාවේ හැරවුම් ලක්ෂයයි. අතිශය සියුම් පරිකල්පන හැකියාවකින් හෙබි ටයිටස් තොටවත්තයන් විසින් හඳයා චිත්‍රපටයට පාදක වූ සරල සිද්ධි දාමය ළමා මනසට දැනෙන හැඟෙන අයුරින් නිර්මාණය කිරිම වෙනුවෙන් 1980 වසරේ සරසවි සම්මාන රාශියක් ඔහු හා ඔහුගේ කණ්ඩායමට හිමිවුනි.

අන්තර්ජාතික මට්ටමෙන්ද "හඳයා " සඳහා ගෞරවාන්විත පිළිගැනිමක් ලැබුනු අතර 1980 වසරේ ඉතාලියේ Giffoni චිත්‍රපට උළෙලේ හොඳම චිත්‍රපටයට හිමි සම්මානය ටයිටස් තොටවත්තයන්ගේ හඳයා සතු විය. එවැනි ඉතාලි සිනමා උළෙලක් ජයග්‍රහණය කළ මුල්ම ලාංකීය සිනමා නිර්මාණයවන්නේ ද " හඳයා " යි.

අසූව දශකයේ මුල් යුගයේ රූපවාහිනී සංස්ථාවට ටයිටස් තොටවත්ත මහතා පැමිණෙන විටත් එහි හඬ කැවිම් මැදිරියක් නොතිබිනි. රූපවාහිනී සංස්ථාවට මුල්ම හඬ කැවිම් මැදිරිය ලබාදීමේ පුරෝගාමී මෙහෙවරක් සිදුකළේද එතුමන් විසිනි. එතුමා එම මැදිරියට හැඳින්වූවේ "හඬදෙකැවි මැදිරිය " නමිනි. එතැන් සිට තොටවත්තයන් විශ්‍රාම යනතෙක්ම නිර්මාණය කළ සියලූම නිර්මාණයන්හි තිඹිරිගෙය මෙම හඬ දෙකැවි මැදිරියයි.

විදේශිය රටකින් ගෙන්වූ කාටුන් කතාමාලාවක් හුදෙක්ම පරිවර්තනය කිරිමකින් තොරව අනුවර්තනය කිරිමකට නතුකොට මෙරට ළමා ප්‍රේක්ෂකාගාරයට මුදාහැරිමට ටයිටස් තොටවත්ත මහතා නිරන්තරයෙන්ම උත්සාහ කළේය. එමනිසාම ඒ සියලූම කතාමාලා දශක ගණනාවක් ගෙවුනද මෙරට සංස්කෘතිය හා බද්ධවන තරමටම සමීප විය. එතුමන්ගේ පරිකල්පනය අනුව Bugs Bunny කාටුනය හා හා හරි හාවා වූ අතර 1971 වසරෙ එක්සත් ජනපදයෙ විකාශන වූ Dr Dolittle කතාමාලාව දොස්තර හොඳ හිත නමින් විකාශනය කෙරිනි. හැටේ දශකයේ ඇමෙරිකාවේ විකාශනය වූ Top Cat කාටූන් කතාමාලාව මෙරටට පැමිණෙන විට පිස්සූ පූසා නමින් වෙනස්ම හැඩයක් ගැන්විමට තරම් එතුමන් සූක්ෂම විය. ඉන්දීය සරල ගැමි සංස්කෘතිය පාදකකොට R.K නාරායන් විසින් 1943 වසරේ රචිත මල්ගුඩි දවස කෙටිකතා ග්‍රන්ථය පාදකකොට නිර්මාණය වු Mulgudi days ටෙලි කතාමාලාවට හඬ මුසුකළ තොටවත්තයන් එය "මල්ගුඩි දවස " නමින් විකාශනය කරන්නට විය. එය එකල මෙරට ප්‍රේක්ෂකාගාරය ඉතා ආදරයෙන් වැළඳගත්තේ ය.

එතුමන්ගේ විචිත්‍රවත් හඬකැවිම් දිවියේ වඩාත්ම කැපීපෙනෙනම කඩයිම " ඔෂින් " කතාමාලාවයි. එම ජපන් කතාමාලාව මෙරට සුවහසක් ප්‍රේක්ෂකයන් අසීමිතව ආදරයෙ කල නිර්මාණයකි. 1983 වසරේ සිට 1984 වසර දක්වා වූ කාල පරාසය තුළ ජපානයේ කොටස් 297 පුරා විකාශනය වූ එය , පසුව රටවල් 68 ක් විසින් පරිවර්තනයකොට විකාශනය කෙරිනි.

දිරිමත් ජපන් කාන්තාවකගේ දිවියේ හරස්කඩක් විදහා දැක්වූ එම නිර්මාණය මෙතරම් ප්‍රේක්ෂක අවධානයක් දිනාගැනිමට හේතුව වූවේ ටයිටස් තොටවත්තයන්ගේ නිර්මාණශීලී පරිවර්තිත පිටපත සහ එහි හඬමුසු කළ හඬකැවිම් ශිල්පීන්ගේ දක්ෂතාවයයි. මෙයට අමතරව රොබින්සන් කෲසො , මනුතාපය , යවෙස් ලූ මිනිසා ,ගලිවරයන්ගේ සුවිසැරිය , සුරංගනා කතා කරළිය , පිනෝකියෝ , සිටුවර මොන්ත ක්‍රිස්තෝ සහ වලස් මාමා එතුමන්ගේ අධ්‍යක්ෂණය යටතේ හඬ කැවූ තවත් නිර්මාණ කිහිපයකි. හඬ කැවිමට අමතරව උපසිරස ගැන්විම මඟින්ද ටයි මහතා මෙරටට නවමු අත්දැකීමක් ලබාදුනි.1984-1986 කාල පරාසය තුළ එංගලන්තයේ විකාශය වූ ෂර්වුඩයේ රොබින් හූඩ් ටෙලි කතාව උපසිරස ගන්වා විකාශනය කිරිමට එතුමන් මුල්විය.

විදේශීය කාටූන් කතාමාලාවක් සිංහලට හඬකැවිමේදි මෙරටට ගැළපෙන අන්දමින් නිර්මාණය කළ නිසාවෙන්ම එතුමා මෙරට ළමා පරපුර අතර "ටයි මාමා " නමින් ආදර ගෞරවයට පාත්‍ර විය. එතුමන්ට ඒ කාර්‍ය වෙනුවෙන් ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස් නම් මහා ලේඛකයාගේ පෑන් තුඩේ සහය සහ සෝමපාල රත්නායකයන්ගේ සංගීත භාවිතයද මනා ලෙස උපකාරී විය.

ස්භාවයෙන්ම ටයි මහතා තරමක් දැඩි පුද්ගලයකු විය. එකල රූපවාහිනී සංස්ථාවේ ප්‍රකටම කියමන වූවේ " ටයි මහත්තයා එක්ක නම් වැඩ කරන්න බෑ .." යන්නයි.නමුත් එතුමා විසින් ගුරුහරුකම් ලබාදී පෝෂණය කළ අතුල රන්සිරිලාල් වැනි නිර්මාණවේදින් තොටවත්තයන්ගේ යුගයෙන් පසුව මෙරට හඬ කැවීම් ක්ෂේත්‍රයේ සුවිශාල වෙනසකට මඟ කීමටද සමත්විය.

ටයිටස් තොටවත්තයන් වෙනුවෙන් නම්කළ හඬකැවිම් මැදිරිය ටයිටස් තොටවත්ත මහතාට ගෞරව පිණිස රූපවාහිනී සංස්ථාව විසින් නම් කළ ඔවුන්ගේ සංස්කරණ මැදිරිය

2011 වසරේ ඔක්තෝබර් මස 15 දින කොළඹ පෞද්ගලික රෝහලකදි එතුමන් තම වසර 84 ක දිවිගමන හමාර කළ අතර පුරා දශක දෙකක් පුරාවට මෙරට ළමා පරපුරේ ආදරණීය කතාමවන්නා වූ ටයිටස් තොටවත්තයන්ට ගෞරව කිරිමක් වශයෙන් රූපවාහිනී සංස්ථාවේ හඬකැවිම් මැදිරිය ටයිටස් තොටවත්ත හඬ දෙකැවි මැදිරිය

නමින් නම් කළේ ය. අදටත් එම මැදිරිය හැඳින්වෙන්නේ ඒ නමිනි. මෙරට කලාවේ උන්නතිය වෙනුවෙන් මෙන්ම ළමා මනසේ රසවින්දනය වෙනුවෙන් නිහඬ සේවයක් කළ ආදරණීය ටයිටස් තොටවත්තයන් ගේ දොස්තර හොඳ හිත කතාමාලාවේ එක් ගීත ඛණ්ඩයකින් ඉහත ලිපිය හමාර කරන්නෙමි.

"අපි හැදුනේ රට රකින්න බැහැයි කියලා බෑ.. රට වෙනුවෙන් වැඩ කරන්න බැහැයි කියලා බෑ.. යුතුකම් ඇත ඉටුකරන්න බැහැයි කියලා බෑ.. නගේ.. මලේ.. කිසිම දෙයක් බැහැයි කියලා බෑ.."

මෙම කියමන දශක තුනක් ඉක්මවන අද දිනටත් වලංගු නොවේ ද ? -- - --

Comments

Popular posts from this blog

ප්‍රේමදාසගේ ප්‍රසංගය

ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වෙන සති අන්තය තෙක් කොලම් කිහිපයක් හෝ ලිවිය යුතු යැයි කල්පනා කරමින් මම මෙය මෙසේ ලියමි. මා මෙරට පැවති ජනාධිපතිවරණ හතෙන් , ජනාධිපතිවරණ හතරකම ජීවමාන අත්දැකීම අත්විද ඇති අතර ඒ සෑම ජනාධිපතිවරණයක්ම ඒ සමයට අතිශය තීරණාත්මකව ඇත. ඒ නිසා මෙවර ජනාධිපතිවරණය අන් කවරත් වඩා තීරණාත්මකයි යන්න විහිළු සහගත අදහසකි. එවන් ප්‍රකාශයක් කළ බන්දුල ගුණවර්ධන පිළිබඳව මා මීට පෙර ලියා ඇත.   පෙර කොලමකින් වික්‍රමසිංහයන් ගැන ලීව් බැවින් මෙය , මගේ විනෝදාස්වාදය උපරිම මට්ටමට ඔසවා තබන ලංකීය දේශපාලකයා වන සජිත් හට උරුම කරමි. මෙහි දේශපාලකයා යන්න භාවිතා කිරිම උචිත නැති වග හැඟෙන බැවින් "සජිත්" ලෙස මම ඔහුව ලිපිය පුරා ආමන්ත්‍රණය කරන්නෙමි. (සජිත් වැන්නවූන් දේශයක් පාලනය කිරිමට තරම් මෝරා නැති බැවිනුත් ඒ සඳහා අවශ්‍ය ඟ්දානය හෝ විභවය නැති බැවිනුත් එලෙස ආමන්ත්‍රණය කිරිමට හෘද සාක්ෂිය මට ඉඩ ලබා නොදේ. )  ප්‍රේමදාසගේ ඉතිහාසය පිළිබඳව කතා කිරිම කාලය කා දැමීමක් වන බැවින් ඔහුගේ එකම පුතුගේ පාර්ලිමේන්තු ගමනේ සිට ඉදිරිය සලකා බලමු. රණසිංහ ප්‍රේමදාස 1993 මැයි පළමු දින ආමර් වීදීයේ ඝාතනය කිරිමෙන් පසුව නව සහශ්‍රය...

කොඳු කඩන ගුරුවරු

  මීට අවුරුදු දහයකට වගේ කලින් මගේ පාසලේ හිටියා අමුතු තාලේ ගුරුවරයෙක් . එයාට උගන්වන්න භාර දීලා තිබුනේ විද්‍යාව විෂය . ඒ වෙනකොටත් මිනිහට අවුරුදු තිහක් වගේ ලබලා තියෙන්න ඇති. පාසලේ ඒ වෙනකොට තරුණ පිරිමි ගුරුවරු එච්චරම නැති නිසාද මන්දා එයාට ළමයි අන්වර්ථ නාමයක් දාලා තිබුනා. අපි කියන්නේ කාර්ඩ් එකක් දානවා කියලා.ඒ කාර්ඩ් එකත් පැණි පිරුණු නමක් තිබුන කාර්ඩ් එකක්.  මම පාසලට එන්න කාලෙකටත් කලින් ඉදලම එයාට එහෙම ආමන්ත්‍රණය කරපු නිසා මම ඒ පැණි පිරුණු කාර්ඩ් එකේ නිධාන කතාව දන්නේ නැහැ .කොහොම හරි මේ තරුණ ගුරුවරයට අමුතු තාලා ආසාවක් තිබුනා. ඒක පෞර්ෂ අබාධයක් සහ ළමා කාලයේ අවධානය නොලැබිමේ ගැටලුවක් කියලා මට තේරුනේ පස්සේ කාලෙක පොතක් පතක් කියවලා යම් අවබෝධයක් ලැබුනට පස්සේ .     සාමාන්‍යයෙන් මගේ පාසලේ ඒ වෙනකොට අතිශයින්ම වෙන්වුනු ශ්‍රවණාගාරයක් (Auditorium) හෝ රැස්විම් ශාලාවක් නොතිබුනු නිසා රැස්විම් කටයුතුවලට , සෞන්දර්‍ය කටයුතුවලට පාවිච්චි කළේ ප්‍රධාන ශාලාව එහෙම නැත්නම් Main hall එක. මේ වගේ රැස්විම් කටයුතු නොයෙදෙන දවස් වලට පංති කාමර පවත්වන්න තමා මේ ශාලාව පාවිච්චි කරේ. ප්‍රධාන ශාලාව තරමක විශාලත්...

සිසූ විරුවෝ රැවටුනාද ?

විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍ය නායකයන් පිළිබඳව ලාංකීය සමාජයේ අවධානය බරපතළව යොමු විම ආරම්භ වූවේ 1971 ජවිපේ පළමු කැරැල්ලෙන් නොව. එය ආරම්භ වූනේ 1983 දි ජනාධිපති ජයවර්ධන විසින් සියලූම සමාජවාදි පක්ෂ තහනම් කිරිමත් සමඟ ඇතිවූ  දේශපාලනික භූකම්පනය සමඟයි  .  විශ්ව විද්‍යාලය තුළ ශිෂ්‍ය සංගමයක් හෝ කැඳවිම තහනම් කළ   එජාප ආණ්ඩුවට එරෙහිව යටිබිම්ගත දේශපාලනයට උචිතම උපක්‍රමය වූවේ උගත් , ජවාධික විශ්ව විද්‍යාල ශිෂ්‍ය ප්‍රජාවයි. ඒ නිසාවෙන්ම එකල වූ ශිෂ්‍ය නායකයන්ද මෙකල කැපී පෙනෙමින් පසුකලක ජවිපේ දේශපාලන මණ්ඩලය තුළට පවා ඇතුළත් විනි. මගේ වෑයම එකී සිසූ විරුවන් උත්කර්ෂයට නැංවීම හෝ ඔවුනගේ ක්‍රියාපිළිවෙත විවේචනය කිරිම නොවේ. මට උවමනා වී ඇත්තේ මෙතරම් උගත් තරුණයන් පිරිසක් ඊට වසර දහයකට නොඅඩූ ඉතිහාසයක අන්ත පරාජයට පත්වුනු 1971 කැරැල්ලේ උණුසුම යෑමටත් පෙර තවත් එවැනි සන්නද්ධ අරගලයකට අත එසවීමේ තර්කය සහ ඒ වෙනුවෙන් ඔවුන් භාවිතා කළ සිතිමේ ක්‍රියාවලිය (Thought process ) වටහා ගැනිමයි. මෙය තේරුම් ගැනිමේ පහසුව තකා උදාහරණ හයකට පිවිසෙන්නම්. මං පළමු  උදාහරණය ලෙස ඒ වනවිට ජවිපේ ඉහලම තැනක සිටි ආනන්ද ඉඩමේගම නොහොත් ධම්ම...